بازرسی به روش مایعات نافذ (PT)
آزمایش مایع نافذ یا Penetration Test یکی دیگر از آزمایش های غیر مخرب یا NDT می باشد که جهت شناسایی عیوب سطحی و عیوب زیر سطحی که به سطح را دارند کاربرد دارد.
در این روش آزمون از قابلیت مایعاتب که خاصیت ترکنندگی کم (گرانروی پایین) دارند استفاده شده است. برای کشف عیوب با روش PT ابتدا ابید سطح موردنظر کاملا تمیز شود. در مرحله بعد مایع نافذ به محل پاشیده می شود و برای مدتی کوتاه به مایع اجازه زمان داده می شود تا با قابلیت مویینگی در عیوب نفوذ کند. سپس مایع نافذ اضافه می شود. ماده آشکار ساز با جذب مایع نافذ داخل عیوب (رنگ عیوب متفاوت با آشکار ساز است) حضور، موقعیت، اندازه و نوع عیب را مشخص می کند.
در برخی موارد به جای مایع نافذ رنگی از ماده فلورسنت نیز استفاده می گردد. اشکال خاصی که به این روش تست وارد است این است که به دلیل عدم نفوذ مایع نافذ به ناپیوستگی های ریز، قابلیت کشف ناپیوستگی های ریز برخی از ترک ها در این روش وجود ندارد.
شرکت آمایش بتن اسپادانا (آبا) همواره با کادری مجرب و با سابقه در تلاش برای ارتقای کیفیت جوش سازه های فلزی با نظارت و کنترلی دقیق مطابق با آخرین آیین نامه ها و استاندارد ها بوده و در خدمتگذاری جهت انجام آزمایش های NDT در استان پهناور اصفهان پیشرو بوده است.
آزمایش با مایع نافذ (PT)
روش آزمايش با مايع نافذ یا Penetration Test از قديمي ترين، اقتصادي ترين و ساده ترين روش كشف عيوب سطحي غيرقابل تشخيص با چشم غيرمسلح، از مجموعه روش های NDT می باشد. اصل اين روش آزمايش، برقابليت نفوذ بعضي از مايعات با استفاده از خاصيت موئينگي به داخل حفره ها و تركهاي خيلي نازک استوار است. اين مايعات كشش سطحي كم و قابليت تركنندگي خوب نسبت به ماده آزمايش شونده دارند و قادرند روي سطح اين مواد قشر نازكي تشكيل دهند. مايعات ديگر مثل آب، داراي كشش سطحي زياد و قابليت تركنندگي كم هستند و تشكيل قطره مي دهند و نمي توانند به داخل تركها نفوذ نمايند. سطح بازرسي شونده، خوب پاک مي شود. سپس ماده نافذ رنگي اعمال مي شود ) معمولاً روي سطح افشانده يا پاشيده مي شود .(درجه حرارت 15 تا 30 درجه سانتيگراد هم براي مايع نافذ و هم براي سطح قطعه خوب است. زمان براي نفوذ بستگي به شرايط دارد و معمولاً 10 تا 15 دقيقه خوب است. بعد از اعمال نافذ و دادن فرصت نفوذ (Dwell Time)، مواد نافذ رنگي از روي سطح پاک مي شود. يكي از متداولترين و ساده ترين روش پاک كردن سطح، شستن سطح با آب تازه، سرد و بدون فشار است همچنین می توان با استفاده از Solvent و کهنه اقدام به تمیز کاری نمود. در شستن رنگ اضافي با آب، بدليل خصوصيات غيرموئينگي، آب نمي تواند مايع نفوذ كرده به داخل عيوب را برطرف نمايد. سطح قطعه با استفاده از كهنه تميز، دوباره خشك مي شود، آنگاه با پاشيدن ظاهر كننده مناسب روي سطح، قشرنازكي از پودر سفيد تشكيل مي شود. ماده نافذ رنگي با خاصيت موئينگي، جذب ظاهركننده شده و روي زمينه سفيد، نشانه هاي رنگي )معمولاً قرمز( به همان شكل عيب ولي عريض تر، آشكار مي سازد. براي بازرسي با چشم غيرمسلح از ماده قرمز و براي بازرسي با استفاده از نور ماوراء بنفش از ماده فلوئورسنت استفاده مي شود. مراحل آزمايش با مايع نافذ در شكل نشان داده شده است.
مايع نافذ به روشهاي متعددي اعمال مي شود كه دو روش ساده تر عبارتند از: روش غوطه وري و روش پاششي. هر دو روش مزايا و معايب خود را دارند. شايسته ترين و اقتصادي ترين روش آزمايش با مايع نافذ بستگي به ابعاد و تعداد قطعات دارد. بايد بخاطر داشت، كه اين روش آزمايش غيرمخرب:
– عيوبي را كه به سطح راه ندارند يا در حالتي غيرمرئي )چه با چشم غيرمسلح، چه با اندوسكوپ( واقع شده اند، آشكار نمي كند.
– عيوبي را كه نميتوان بوسيله ظاهر كننده به آن دسترسي يافت ، كشف نمي نمايد.
– عيوب خيلي بزرگ را كه آب مي تواند بداخل آن نفوذ كند و ماده رنگي را بشويد، نمي يابد.
– عيوب خيلي كوچك را كه ماده رنگي به داخل آن نفوذ نمي كند يا بقدر كافي نفوذ نمي كند، پيدا نمي كند.
آزمايش با مايع نافذ براي بررسي سلامت سطح در موارد زير مناسب نيست:
قطعات متخلخل، ريخته اي هاي چدن خام، بعضي از ريخته اي هاي دقيق فولادي، قطعات با شكل هندسي
خيلي پيچيده يا كلوخه اي يا داراي سطوح زبر . چنين قطعاتي بخاطر خصوصيات سطحي خود اگر با مايع نافذ
آزمايش شوند، نمادهاي كاذب نشان ميدهند.
با توجه به اینکه روش PT توانایی کشف عیوب ریز (نه خیلی ریز) و عیوب زیر سطحی که به سطح راه دارند را دارد، لذا مکمل بسیار خوبی برای تست VT می باشد.